Αρχιτεκτονική της Πάρου

Η αρχιτεκτονική στην Πάρο χαρακτηρίζεται από τα παραδοσιακά κλασικά στοιχεία της Κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Το λιτό τοπίο, οι καιρικές συνθήκες με κύριο χαρακτηριστικό τους ανέμους, η ανάγκη προστασίας συχνά στο παρελθόν από εισβολείς-κατακτητές, ήσαν τα στοιχεία που επηρέασαν καθοριστικά την αρχιτεκτονική των σπιτιών στην Πάρο.

Στοιχεία μνημείων άλλων εποχών (Αρχαϊκής, Ενετικής, Βυζαντινής εποχής) παρατηρεί κανείς συχνά να έχουν ενσωματωθεί στις λιθοδομές των παραδοσιακών οικισμών της Παροικίας πρωτεύουσας της Πάρου, της Νάουσας, αλλά και της Μάρπησσας. Ο λαϊκός τεχνίτης της Πάρου με σεβασμό στο περιβάλλον, έδωσε με τη μαστοριά και τη σοφία του λύσεις για τη διευκόλυνση της καθημερινότητας, δημιουργώντας ταυτόχρονα κατασκευές με καταπληκτικό αισθητικό αποτέλεσμα, που δείχνουν να είναι προέκταση της παριανής φύσης.

Λιτά, μικρά κυβόσχημα σπιτάκια με μικρά πορτοπαράθυρα, χτισμένα το ένα "αγκαλιά" με το άλλο, μονόροφα ή και διώροφα, όπου πρέπει να εξυπηρετηθούν περισσότερες ανάγκες, με μικρά μπαλκόνια. Χαρακτηριστικό στοιχείο, που συναντάμε συχνά σε όλη την Πάρο, είναι το βόλτο που ενώνει κατά πλάτος δύο χώρους.

Ο τρόπος συγκέντρωσης του βρόχινου νερού, αλλά και οι διάφοροι τύποι τελειώματος των καπνοδόχων, αποτελούν επίσης στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Τα υλικά κατασκευής που χρησιμοποιούσαν ήταν η πέτρα για την τοιχοποιία από τα νταμάρια της Πάρου, ξύλα, φύκια, καλάμια και χώμα για την οροφή.

Η ανάγκη για προστασία, κατά τη περίοδο που όργωναν το Αιγαίο οι πειρατές οδηγούσαν τους κατοίκους της Πάρου σε χρωματικές επιλογές της εξωτερικής εμφάνισης των σπιτιών τέτοιες, ώστε να μη διακρίνονται από τους εισβολείς. Όμως, μετά το τέλος της περιόδου άνθισης της πειρατείας στο Αιγαίο, άρχισαν να χρησιμοποιούν και για τα εξωτερικά βαψίματα κατά κόρον το λευκό χρώμα. Παντού τα πάντα ασβεστωμένα. Τα συχνά ασβεστώματα κατά τη διάρκεια του χρόνου ήταν μέρος, πολλές φορές, εορταστικής προετοιμασίας, κάτι που τηρείται και στις μέρες μας, στα πανηγύρια.

Οι αυλές μικρές καλοασβεστωμένες, συνήθως εσωτερικές, φορτωμένες με λουλούδια. Τα δαιδαλώδη πλακόστρωτα σοκάκια με τους ασβεστωμένους αρμούς είναι χαρακτηριστικό των οικισμών της Πάρου, όπως και τα μικρά "ανοίγματα" που υπάρχουν ανά διαστήματα που πολλές φορές έχουν τη χρήση πλατείας. Αναρίθμητα τα διάσπαρτα εκκλησάκια μέσα και έξω από τους οικισμούς.

Ιδιόμορφος είναι και ο εσωτερικός χώρος των σπιτιών στην Πάρο. Χωνευτά στους τοίχους ερμάρια και χτιστοί καναπέδες συμβατοί με την αρχιτεκτονική του σπιτιού.

"Πινελιά" στο Παριανό τοπίο οι λευκοί μύλοι από το παρελθόν του μόχθου των κατοίκων της Πάρου, δένουν αρμονικά με τους ασπρισμένους αρμούς των πλακόστρωτων δρόμων, με τα άσπρα σπίτια και τις εκκλησιές με τους γαλάζιους τρούλους. Μια εικόνα απέριττης ομορφιάς, λουσμένη στο φως του Αιγαίου και στο απέραντο γαλάζιο.