Τα αρχαία λατομεία μαρμάρου στην Πάρο

Δίπλα στον γραφικό οικισμό Μαράθι, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Παροικιά, βρίσκονται τα αρχαία λατομεία μαρμάρου της Πάρου. Από αυτή την περιοχή εξορυσσόταν το ξακουστό παριανό μάρμαρο ή "λυχνίτης". Η ονομασία του οφείλεται στο γεγονός ότι η διαδικασία εξόρυξής του γινόταν μέσα από βαθιές στοές υπό το φως των λύχνων.

Η εμπορία του διάφανου αυτού μαρμάρου που στήριζε και την οικονομία της Πάρου, ανάγεται σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Λόγω της διαύγειας και της διαφάνειάς του, το φως φθάνει σε βάθος έως και 7 εκατοστών (στο αντίστοιχο πεντελικό σε βάθος μόνο 1,5 εκατοστών).

Γι’ αυτό, το μάρμαρο της Πάρου ήταν περιζήτητο από πολλούς μεγάλους γλύπτες διαφόρων εποχών, οι οποίοι δημιούργησαν σπουδαία μνημεία της αρχαιότητας και αγάλματα, όπως: η Αφροδίτη της Μήλου, ο Ερμής του Πραξιτέλη, οι Κόρες της Ακρόπολης, η Νίκη της Δήλου, η Νίκη της Σαμοθράκης, ο ναός του Απόλλωνα και ο θησαυρός των Σιφνίων στους Δελφούς, ο ναός του Δία στην Ολυμπία, ο ναός του Απόλλωνα στην Δήλο. Επίσης πολλά εκθέματα του Αρχαιολογικού μουσείου της Πάρου, είναι κατασκευασμένα από Παριανό μάρμαρο.

Η λειτουργία των λατομείων ξεκίνησε από την πρωτοκυκλαδική περίοδο και σταμάτησε το 19ο αιώνα. Είναι δε από τα μοναδικά στον κόσμο, υπόγεια λατομεία, από τα οποία εξορυσσόταν ο λυχνίτης, ενώ από τα υπαίθρια λατομεία, στην ίδια περιοχή εξαγόταν ο "λευκός λίθος". Σε αυτά ο επισκέπτης της Πάρου μπορεί να διακρίνει τους διαδρόμους, τις στοές και τις επιγραφές των αρχαίων καλλιτεχνών. Σήμερα η επίσκεψη είναι δυνατή από δύο εισόδους, την είσοδο στη σπηλιά των νυμφών και την είσοδο στη σπηλιά του Πανός.